Mastektomia to inaczej amputacja piersi polegająca na usunięciu piersi w całości, najczęściej wraz z brodawką i otoczką. Mogłoby się wydawać, że procedura ta, jest ostatecznością, jednak jest to najczęściej stosowana forma leczenia raka piersi ograniczonego wyłącznie do samej piersi, w sytuacji kiedy nowotwór objął obszar większy niż ćwiartka piersi. Ponadto są kobiety, u których nie wystąpił jeszcze nowotwór, a już zdecydowały się na chirurgiczne usunięcie gruczołu piersiowego. Mowa tu o mastektomii profilaktycznej, która zdobywa uznanie, gdyż coraz więcej kobiet jest świadomych zagrożenia, jakie niesie za sobą rak piersi. Kobiety wiedząc, że genetycznie predysponują do rozwoju tego nowotworu dokonują tego odważnego wyboru.
Kto kwalifikuje się do zabiegu mastektomii?
Do mastektomii kwalifikuje się pacjentki, u których nowotwór ograniczony jest do samego gruczołu piersiowego, nie nacieka okolicznych tkanek i nie daje przerzutów do węzłów chłonnych. Rodzaje nowotworów, które najczęściej są wskazaniem do chirurgicznego usunięcia gruczołu są:
- rak przewodowy in situ,
- zapalna forma raka piersi,
- rak piersi o pierwszym lub drugim stopniu zaawansowania.
Wśród innych czynników, decydujących o wyborze metody leczenia, jaką jest mastektomia, można wymienić:
- lokalizację guza za brodawką,
- duże rozmiary guza – średnica powyżej 2-3cm,
- występowanie kilku ognisk nowotworowych w piersi.
Do operacji można zakwalifikować również pacjentki, u których nie wykryto jeszcze raka piersi. Wykonanie tzw. mastektomii profilaktycznej zaleca się kobietom obciążonym genetycznie lub rodzinnie. W następujących sytuacjach: jeśli u członków najbliższej rodziny występował rak piersi i/lub jajnika lub pacjentka otrzyma pozytywny wynik testu genetycznego na obecność mutacji genów BRCA1 i BRCA2, to w ramach profilaktyki nowotworu piersi, kobieta może zdecydować się na chirurgiczne, profilaktycze usunięcie gruczołu piersiowego.
Mastektomia tradycyjna i oszczędzająca
Rodzaj wykonywanej mastektomii zależy od: rozmiarów guza, otorbienia guza, naciekania przez niego okolicznych tkanek, jego oddalenia od brodawki czy liczby zmian ogniskowych występujących w gruczole. Możemy ją wówczas podzielić na tradycyjną i oszczędzającą. Mastektomia oszczędzająca (https://www.szpitalnaklinach.pl/oddzial/centrum-leczenia-piersi-krakow/) pozwala na zachowanie elementów piersi takich jak skóra piersi czy otoczka wokół brodawki. Wykonuje się ją u pacjentek, które miały postawioną diagnozę na wczesnym etapie i guz nie zdążył jeszcze objąć całego gruczołu. Jeśli jednak nowotwór szybko postępuje, obecne są wieloogniskowe, zaawansowane zmiany dużych rozmiarów, gdy mamy do czynienia z rakiem wewnątrzprzewodowym wieloogniskowym lub nastąpił nawrót choroby po operacji oszczędzającej, wówczas wymagana jest mastektomia tradycyjna. Jest to zabieg polegający na usunięciu całej piersi, łącznie ze skórą, brodawką i otoczką. Po tak radykalnej operacji pozostaje rozległa, 20cm blizna, co może być dla pacjentki przyczyną zmartwień i złego samopoczucia. Jednak współczesna medycyna oferuje kobietom zabiegi rekonstrukcyjne piersi, które mogą być przeprowadzone w tym samy czasie co mastektomia lub odroczone w czasie.
Mastektomia – jak należy przygotować się do zabiegu?
Aby zakwalifikować pacjentkę na zabieg chirurg oraz anestezjolog zbierają wywiad. Podczas uzyskiwania informacji lekarz anestezjolog będzie chciał wiedzieć jakie leki oraz suplementy diety przyjmuje się na co dzień, warto wówczas dopytać, których preparatów nie powinniśmy brać przez zabiegiem. Ponadto odpowiednio wcześniej przeprowadzane są badania, niezbędne do wykonania operacji. Zaleca się niejedzenie i niepicie na 8h przed zabiegiem. Dobrze jest zadbać również o swój komfort psychiczny, uzyskać wsparcie rodziny, przyjaciół lub skorzystać z profesjonalnej pomocy np. psychologa.
Mastektomia – jak wygląda zabieg?
Pacjentka w znieczuleniu ogólnym ma wykonywane poprzeczne lub skośne eliptyczne nacięcie skórne, obejmujące brodawkę, otoczkę oraz zmianę nowotworową. Chirurg usuwa gruczoł piersiowy, aż do mięśni piersiowych, a w razie konieczności również okoliczne węzły chłonne. Wycięta tkanka zostaje wysłana do laboratorium w celu wykonania analizy histopatologicznej, dzięki której dokonana zostanie ocena typu nowotworu, stopień jego klinicznego i histopatologicznego zaawansowania. Zanim rana zostanie zszyta, zostawia się w niej dwa dreny, które pozwalają utrzymać ranę w czystości, zapobiec infekcji czy stanu zapalnemu. Następnie rana zszywana jest szwami wchłanialnymi, często zakładany jest również opatrunek uciskowy. Czas trwania operacji w przybliżeniu wynosi 1 lub 2 godziny w zależności od tego jak rozległy jest zabieg, czy są usuwane grupy węzłów chłonnych i czy jest wykonywana rekonstrukcja piersi od razu po mastektomii.
Mastektomia – postępowanie po zabiegu
Po zabiegu pacjentka otrzymuje leki przeciwbólowe oraz antybiotyki. Musi pozostać w szpitalu do pięciu dni celem obserwacji. Następnie przez około 2 tygodnie otrzymuje zalecenia: ograniczenia wysiłku fizycznego oraz unikania polewania rany wodą, aby szwy mogły się wchłonąć. Podczas pierwszych miesięcy po zabiegu kobieta powinna nosić specjalną bieliznę, zabezpieczającą przed urazami, infekcjami czy opuchlizną. Wizyta kontrolna odbywa się po tygodniu od wyjścia ze szpitala. Mastektomia to poważny zabieg, z którym mogą wiązać się powikłania w postaci: obrzęku chłonnego (z powodu ingerencji w układ limfatyczny), gorączki, zaczerwienienia operowanego miejsca czy rozejścia się szwów. W takiej sytuacji należy niezwłocznie udać się do lekarza przeprowadzającego operację i poinformować go o niepokojących nas objawach.
